دکل مونوپل (Monopole Tower) یا دکل تک پایه نوع دیگری از دکل مخابراتی است که برای فضا های محدود کاربرد دارد. این دکل که تنها یک پایه دارد، معمولا برای شبکه ی مخابراتی موبایل و سرویس های بی سیم محلی یا خصوصی به کار می رود. این نوع دکل مخابراتی، به صورت مستقل و بدون اتصال به زمین نصب می‌گردد و معمولا به صورت استوانه‌ای یا با چندین وجه ساخته می‌شود.طراحی ساده، ظاهر مینیمال، اشغال فضای کم و نصب سریع باعث شده است دکل منوپل ، انتخابی ایده‌آل برای نصب آنتن های مخابراتی، دوربین های نظارتی و حتی روشنایی معابر باشد.
ویژگی‌های دکل منوپل :
1- ساختار تک‌لایه:
دکل های مونوپل به صورت تک لایه و عمودی ساخته می‌شوند که باعث افزایش استحکام و پایداری آنها می‌گردد.
2- سبکی و سهولت نصب:
این نوع دکل ها معمولاً نسبت به دکل های چند لایه سبک‌تر و آسان‌تر برای نصب هستند.
3- استفاده در برنامه‌های مختلف:
دکل های مونوپل می‌توانند برای نصب آنتن‌های موبایل، سرویس‌های بی‌سیم، دوربین‌های مداربسته و دیگر تجهیزات ارتباطی استفاده شوند.
4- تنوع در ارتفاع:
این دکل ها در ارتفاعات مختلف قابل تولید هستند و می‌توانند بر اساس نیاز مشتری طراحی شوند.
کاربرد های دکل مونوپل
دکل منوپل خود به تنهایی کاربردی ندارد و از طریق تجهیزات قرار گرفته بر روی آن استفاده های گوناگونی دارد که شامل:
ارتباطات مخابراتی:
دکل منوپل برای برقراری ارتباط از طریق تلفن همراه، تلفن ثابت، اینترنت bts به تجهیزاتی مانند: آنتن‌های مخابراتی و BTS، فیبر نوری، جعبه کنترل و … نیاز دارد.
ارتباطات تلویزیونی و رادیویی:
دکل منوپل برای انتقال سیگنال تلویزیونی، رادیویی از مراکز تولید محتوا و صدا سیمای کشور به نقاط مختلف کشور مورد استفاده قرار میگیرد.
ارتباطات رادیویی:
دکل منوپل برای ارتباطات رادیویی مانند: مخابرات نظامی، اورژانس، ارتباطات هوایی و مراکز تحقیقاتی و فضایی مورد استفاده قرار میگیرد.
ارتباطات جاده ای:
دکل منوپل برای ارتباطات جاده‌ای مانند تابلوهای راهنمایی و رانندگی، دوربین‌های مدار بسته، سیستم‌های راه‌اندازی ترافیک و نصب چراغ‌ها مورد استفاده قرار میگیرد.
ارتباطات رادیویی دریایی:
دکل منوپل برای ارتباطات رادیویی دریایی مانند: رادیو‌های دریایی و سیستم‌های اطلاعاتی دریایی مورد استفاده قرار میگیرد.
ارتباطات هوایی:
دکل منوپل برای ارتباطات هوایی مانند: برج کنترل ترافیک هوایی، رادیو‌های هوایی و سیستم‌های ارتباطات پروازی مورد استفاده قرار میگیرد.
انرژی خورشیدی:
دکل منوپل برای نصب پنل‌های خورشیدی مورد استفاده قرار میگیرد. سلول‌های خورشیدی، انرژی خورشید را جذب کرده و از این انرژی میتوان برق تولید کرد.
سیستم‌های امنیتی:
دکل منوپل برای نصب سیستم‌های امنیتی مانند: دوربین‌های مدار بسته (اسپید دام)، سیستم‌های امنیتی و دوربین‌های پایش روستا مورد استفاده قرار میگیرد.
انواع دکل مونوپل
دکل‌های مونوپل از نظر شکل ساخت و نحوه اتصال قطعات، به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند. این دسته بندی بیشتر جنبه فنی و مهندسی دارد و مستقیماً بر عوامل مهمی مانند استحکام سازه، سرعت نصب، قابلیت مونتاژ و هزینه نهایی اثر می‌گذارد.
در این بخش، سه نوع اصلی دکل مونوپل از نظر ساختار را معرفی می‌کنیم:
دکل مونوپل فلنجی (Flanged Monopole)
در دکل مونوپل فلنجی بدنه دکل از چندین قطعه ساخته می شود و اتصالات کاملا فلنچی هستند. هر قطعه شامل یک لوله فولادی با فلنج در دو طرف است. این نوع دکل یکی از رایج‌ترین و پرکاربردترین انواع دکل های تک پایه است که از چند مقطع لوله‌ای یا چندضلعی تشکیل شده و این مقاطع از طریق صفحات فلنج (Flange Plate) و پیچ و مهره های مقاوم به یکدیگر متصل می‌شوند.
ویژگی‌ها:
- مناسب برای ارتفاع‌های بالا
- استحکام بالا و مقاومت در برابر باد و لرزش
- امکان باز و بسته کردن مجدد
- نصب آسان با جرثقیل یا لیفت
این نوع دکل ها در ایستگاه‌های BTS اپراتورهای همراه اول، ایرانسل و رایتل (پشت‌بام ساختمان‌های بلند یا حیاط مجتمع‌ها) ،پروژه‌های دوربین مداربسته شهری با دکل بلند ، دکل‌های روشنایی بلند در ورزشگاه‌ها و محوطه‌های صنعتی ، دکل‌های انتقال برق متوسط در شهرک‌های صنعتی
دکل مونوپل اورلپ (Overlap Monopole)
دکل مونوپل اورلپ مدلی از دکل های تک پایه هستند که از فولاد با کیفیت بالا ساخته می شوند. برخلاف مدل فلنجی که با پیچ و مهره به هم متصل هستند ، اتصال در این نوع دکل از طریق جوشکاری یا پین گذاری مکانیکی انجام می شود.دکل مونوپل برای پروژه های بلند مدت و بارهای سنگین ساخته شده اند. این دکل ها از مواد با کیفیت و مشخصات فنی دقیق می باشند.
ویژگی‌ها:
- ظاهر یکپارچه و صاف
- نصب سریع با کاهش تعداد پیچ و مهره‌ها
- نیاز به دقت بالا در مونتاژ و مهار فونداسیون
- مناسب برای دکل های با ارتفاع متوسط
دکل مونوپل اورلپ انتخابی مناسب برای پروژه‌هایی است که نیاز به نصب سریع دارند ، زیبایی ظاهری و یکپارچگی اهمیت دارد ،ارتفاع محدود است و بار و وزن تجهیزات نصب‌شده روی دکل زیاد نیست.
دکل مونوپل اسپیرال (Spiral Monopole)
دکل مونوپل اسپیرال مدلی از دکل تک پایه است که بدنه آن از ورق فولادی به صورت مارپیچ یا حلزونی ساخته می شود.در فرآیند ساخت این دکل، ورق فولاد به صورت پیوسته حول محور عمودی پیچیده شده و لبه های آن به وسیله جوش های طولی و عرضی به یکدیگر متصل می‌شوند.این روش تولید باعث می‌شود بدنه دکل مقاومت مکانیکی و استحکام بسیار بالایی داشته باشد، در حالی که تولید آن نسبت به روش‌های سنتی مقرون‌به‌صرفه‌تر و سریع‌تر نیز هست.
ویژگی‌ها:
- استحکام بالا، مخصوصاً در برابر باد یا زلزله
- تولید پیچیده‌تر و گران‌تر نسبت به مدل‌های دیگر
- ظاهر صنعتی‌تر
- معمولاً توسط تولیدکننده‌های خاص ساخته می‌شود
دکل مونوپل اسپیرال انتخابی تخصصی و پیشرفته برای پروژه هایی است که به مقاومت مکانیکی بالا، دوام طولانی و امنیت سازه‌ای نیاز دارند. هرچند تولید آن محدود به کارخانه‌های مجهز به تجهیزات اسپیرال‌ساز است، اما در پروژه‌های بزرگ و زیرساختی، ارزش سرمایه‌گذاری را دارد.
دکل دوربین
دکل دوربین یا به عبارت دقیق تر دکل مونوپل مخصوص دوربین مداربسته ، نوعی از دکل است که برای نصب دوربین های نظارتی و مداربسته طراحی شده اند. این دکل‌ها به‌گونه‌ای ساخته می‌شوند که قابلیت تحمل وزن تجهیزات، مقاومت در برابر شرایط محیطی، و زیبایی ظاهری را به‌صورت هم‌زمان داشته باشند.انتخاب دکل منوپل باید بر اساس عواملی مانند ارتفاع موردنیاز، نوع بارگذاری، شرایط محیطی و فضای موجود انجام شود.
ویژگی ها :
- طراحی مستحکم و مقاوم
- دارای مسیر عبور کابل داخلی
- مجهز به درب بازدید پایین دکل
- نصب آسان انواع دوربین
- زیبایی ظاهری و سازگار با محیط شهری
- قابلیت سفارشی‌سازی ارتفاع و طراحی
- نصب سریع و ایمن روی فونداسیون
دکل دوربین منوپل در محیط‌های مختلف، هم فضای باز و هم مسقف، برای نصب دوربین‌های مداربسته و تجهیزات امنیتی استفاده می‌شود.
مزایای استفاده از دکل مونوپل
اشغال فضای کمتر:
نیازی به مهاربندی با سیم نداشته و تنها در یک نقطه نصب می‌شود، مناسب برای فضاهای محدود.
نصب سریع و ساده:
قطعات از پیش ساخته شده و در محل نصب مونتاژ می‌شوند.
زیبایی ظاهری:
ظاهر یکنواخت و ساده، گزینه‌ای مناسب برای مناطق شهری و تجاری.
نگهداری آسان:
به دلیل طراحی ساده و بدون مهار، بازرسی و سرویس آن سریع‌تر است.
معایب و محدودیت‌های دکل مونوپل
- محدودیت در ارتفاع
- اتصال دائمی است؛ جدا کردن قطعات به سادگی ممکن نیست
اگر قطعات دقیق تولید نشوند یا در نصب دقت نشود، لقی یا کج شدن ایجاد می‌شود
نکات ایمنی در ساخت دکل مونوپل
در ساخت و طراحی دکل مونوپل رعایت ایمنی های لازم بسیار اهمیت دارد. چون این دکل ها در مکان های عمومی ،ویا صنعتی قرار می گیرند کوچکترین خطا می تواند منجربه حوادث جبران ناپذیری شود.
در ادامه نکات مهم ایمنی را توضیح خواهیم داد :
1 – طراحی فونداسیون
یکی از مهمترین مراحل ساخت دکل مونوپل ، طراحی درست و اصولی فونداسیون دکل است. فونداسیون باید به‌گونه‌ای طراحی شود که بتواند تمامی بارهای وارده از جمله وزن دکل، وزن تجهیزات نصب‌شده و فشار ناشی از باد را تحمل کند.
2 – ایمنی اتصالات و جوشکاری
تمامی اتصالات دکل (چه فلنچی ،چه اورلپ یا اسپیرال) باید با استانداردهای درست اجرا شوند. این اتصالات باید توسط نیروهای مجرب انجام شده باشند و سپس توسط افراد کارشناس تائید شوند.
3- استفاده از پوشش ضد زنگ زدگی
به دلیل انکه دکل ها در معرض انواع شرایط جوی متفاوت هستند ، باید طوری طراحی و ساخته شوند که مقاوم باشند. بهترین روش محافظت از آنها ، گالوانیزه گرم طبق استاندارد است. در پروژه های خاص نیز از رنگ اپوکسی سه‌لایه یا ترکیبی از گالوانیزه و رنگ استفاده می‌شود.
4 – رعایت نکات ایمنی در نصب دکل مونوپل
نصب دکل باید توسط نیروی متخصص و با استفاده از تجهیزات ایمنی فردی مانند کمربند مهار، کلاه ایمنی، و کفش ضدلغزش انجام شود. در اطراف محل نصب، باید حریم ایمن در نظر گرفته شود تا از سقوط اشیاء یا برخورد جرثقیل جلوگیری شود. همچنین پس از نصب، دکل باید به چراغ هشداردهنده مجهز شود تا در شب یا شرایط مه‌آلود برای هواپیما یا پهپادها قابل مشاهده باشد. در صورت نصب در نزدیکی خطوط برق، رعایت فاصله استاندارد اجباری است.
نتیجه گیری
دکل مونوپل یک انتخاب مناسب برای پروژه هایی است که محدودیت فضا دارند و یا نیاز به نصب سیع دارند. این نوع دکل نسبت به دکل مهاری هزینه بالاتری دارد ، اما به دلیل زیبایی ظاهری و نگهداری آسان جایگاه مهمی در زیر ساخت های شهری و مخابراتی همچنین صنعتی دارد.