فونداسیون به سازه ای اطلاق می شود که به عنوان یک تکیه گاه جهت تعادل کلی دکل نقش حیاتی دارد. اگر فونداسیون به درستی طراحی نشود حتی محکم تریم دکل ها هم نمی تواند عملکرد مناسبی داشته باشد. در صورت اجرای نادرست ممکن است سقوط دکل ، شکستن سیم های مهار و تخریب سازه های مجاور به وقوع بپیوندد.از این رو در پروژه‌های تخصصی مخابرات و شبکه، اجرای اصولی پی دکل هم ردیف با کیفیت دکل و اتصالات آن در نظر گرفته میشود.
فونداسیون دکل مهاری به ساختاری بتنی گفته میشود که در زیر زمین اجرا شده و وظیفه دارد نیروی حاصل از وزن دکل و کشش سیم‌های مهار را به زمین منتقل کند.
انواع فونداسیون دکل مهاری
طراحی فونداسیون برای همه دکل ها یک ساختار یکسان و همیشگی نیست. انتخاب نوع فونداسیون برای یک دکل مهاری به اندازه طراحی خود دکل اهمیت دارد. انتخاب نوع فونداسیون در دکل مهاری به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله : نوع دکل (سه وجهی، چهاروجهی،G45 سه وجهی، G35 سه وجهی یا G45 چهار وجهی و…)،اتفاع دکل ،شرایط خاک ، شرایط اقلیمی و … در ادامه انواع فونداسیون را با جزئیات بررسی می کنیم:
فونداسیون براساس نوع سازه
فونداسیون ها براساس نوع مهندسی و انتقال نیرو خود به چند دسته تقسیم می شوند که در ادامه هر کدام را توضیح می دهیم :
فونداسیون سطحی :
این نوع فونداسیون معمولا برای مناطقی که خاک نسبتا مقاوم و کم عمق است اجرا می شود. برای دکل‌های کوتاه (زیر ۲۵ متر) و در زمین‌های سفت مانند مناطق کوهستانی و نیمه‌سنگی.
فونداسیون عمقی:
در زمین‌های سست، رسی یا با سطح آب بالا که امکان انتقال نیرو به سطح کم‌عمق وجود ندارد، از شمع‌های بتنی یا فلزی در عمق بالا استفاده میشود.
فونداسیون با بلوک های بتنی:
در این مدل، به جای تمرکز روی پی مرکزی، تمرکز بر تثبیت سیم‌های مهاری از طریق وزنه‌های بزرگ بتنی در اطراف دکل است.
در دکل‌های مهاری بلند (بالای ۳۰ متر)، به‌ویژه در مدل‌های G35 و G45، در خاک نسبتاً پایدار کاربرد دارد.
فونداسیون مرکب:
گاهی اوقات بسته به شرایط، از ترکیبی از فونداسیون عمقی برای دکل و بلوک‌های وزنی برای مهار استفاده میشود.
در پروژه‌های حیاتی (مانند ایستگاه‌های مخابراتی استراتژیک یا مناطق زلزله‌خیز و بادخیز) کاردبرد دارد.
فونداسیون براساس روش اجرا
روش اجرای فونداسیون نیز نقش مهمی در مدت زمان پروژه، هزینه ها و شرایط عملیاتی دارد. از این منظر، اجرای فونداسیون های دکل مهاری به دو روش اصلی انجام میشود:
فونداسیون بتنی :
در این روش تمامی مراحل ساخت فونداسیون در محل پروژه انجام میگرد. این نوع فونداسیون ها برای دکل خود ایستا و یا دکل های مخابراتی انجام می شود. مزایای این نوع فونداسیون می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- امکان سفارشی‌سازی دقیق بر اساس شرایط زمین
- نیازی به حمل بلوک‌های سنگین نیست
- مقاومت بالا به‌واسطه یکپارچه بودن بتن
فونداسیون پیش ساخته :
در این روش تمامی اجزای فونداسیون از جمله بلوک های بتنی ، بیس پلیت ها و یا قطعات اتصال سیم مهار در کارگاه به صورت پیش ساخته تولید می شوند . سپس به محل پروژه انتقال می یابد. این فونداسیون‌ها بیشتر برای پایه‌های چراغ، دوربین های مداربسته و دکل های منوپل استفاده می‌شوند.
مراحل اجرای فونداسیون دکل مهاری
همانطور که در بالا اشاره شد یک اشتباه کوچک در پی سازی ممکن است منجر به ناپایداری، نشست سازه، آسیب به سیم‌های مهار یا حتی سقوط دکل شود.در اجرای فونداسیون دکل مهاری یک چهار چوب عمومی و حرفه ای وجود دارد که در ادامه به آن می پردازیم :
بررسی محل نصب و تهیه نقشه
اولین مرحله در اجرای فونداسیون دکل بررسی شرایط محل نصب است (نوع خاک ، احتمال لغزش یا رانش زمین).
علامت گذاری و جانمایی محل فونداسیون
پس تایید نقشه کارشناسان و تیم فنی باید با استفاده از ابزارهای مخصوص محل دقیق بیس پلیت ، محل هر یک از مهارها فاصله‌ها و زوایای استاندارد سیم‌های مهار را روی زمین علامت گذاری بکنند.
حفاری چاله های فونداسیون
بعد از مرحله علامت گذاری و عمق مشخص شده در نقشه چاله هایی برای دکل و هر کدام از بلوک های مهاری با ابعاد مشخص حفر می شود.
آماده سازی قالب ها و آرماتوربندی
در این مرحله براساس نقشه میلگردهای مورد نیاز در داخل چاله ها قرار می گیرند ،قفس آرماتور به‌درستی با فاصله از کف قرار داده میشود و فاصله‌نگهدار (Spacer) برای پوشش بتن رعایت میشود. در صورت نیاز ، قالب بندی چاله ها انجام می شود.
نصب بیس پلیت ها
بیس پلیت یک صفحه فلزی است که دکل بر روی آن قرار می گید و باید کاملا تراز و هم راستا با جهت دکل قرار بگیرد.
بتن ریزی
در این مرحله بتن ریزی کار انجام می شود و استفاده از بتن با عیار مناسب بسیار مهم است.
بازرسی نهایی و آماده‌سازی برای نصب دکل
در این مرحله تراز بودن بیس پلیت ، موقعیت دقیق صفحات مهار ، صحت اجرای آرماتورها و فاصله ها بررسی میشود و در نهایت محل نصب دکل آماده است و میتوان عملیات نصب را آغاز کرد.
سوالات متداول
آیا برای اجرای فونداسیون دکل مهاری نیاز به مجوز داریم؟
بله، معمولاً نیاز به مجوز از شهرداری یا اداره برق محلی وجود دارد.
برای زمین‌های سست از چه نوع فونداسیونی استفاده کنیم؟
فونداسیون شمعی یا فونداسیون با حجم بتن بیشتر توصیه میشود.
چه زمانی میتوان دکل را روی فونداسیون نصب کرد؟
پس از گذشت حداقل ۷ روز از بتن‌ریزی و کسب مقاومت اولیه.