دکل مهاری به دکل های سه یا چهار وجهی گفته می شود، به طور کلی دکل های مهاری زیر مجموعه ای از دکل های مخابراتی می باشند که توجه به استانداردها و اصول مهندسی در زمان نصب آنها به منظور جلوگیری از خسارت های جانی و مالی اهمیت بسیار زیادی دارد و به وسیله سیم مهار به تکیه گاه محکمی مثل زمین، دیوار یا بلوک های بتنی وصل می شوند. این نوع دکل ها به دلیل وزن پایین و سبکی وزن مزیت دارند و در مکان هایی که فضا به قدر کافی موجود باشد مورد استفاده قرار می گیرد.
در واقع باید گفت که دکل ابزاری است که باعث می‌شود امواج رادیویی بهتر ارسا ل و دریافت شوند چون اگر کابل‌ها و آنتن‌ها روی زمین باشند، امواج به دلیل برخورد با موانع به خوبی ارسال یا دریافت نمی‌شوند.
این دکل ها بسته به ابعاد و نوع ساخت به چند دسته تقسیم می شوند و هر کدام دارای اجزای مختلفی می باشند که در ادامه به شرح هر کدام خواهیم پرداخت.
انواع دکل های مخابراتی
دکل های مهاری مخابراتی به طور کلی به گروه های زیر دسته بندی می شوند:
دکل های مهاری سری G که شامل؛ g25 ,g35 ,g45 ,g55 ,g65 ,g80 می شوند.
دکل مخابراتی خود ایستا از نوع 3 پایه
دکل مخابراتی خود ایستا از نوع 4 پایه
دکل مهاری 3 وجهی
دکل مهاری 4 وجهی
دکل منوپل یا تک پایه
دکل های مهاری وینچی
دکل‌های مهاری به دلیل وزن سبک، قیمت ارزان و نصب آسان برای موارد مختلف مانند نصب دوربین، نصب آنتن‌های مخابراتی و… مورد استفاده قرار میگیرند. به همین دلیل مدل‌های متنوعی از دکل مهاری در بازار موجود است که از نظر کاربرد و ارتفاع دکل با هم تفاوت دارند. انواع دکل مهاری عبارتند از:
1- دکل pol
زیر مجموعه ای از دکل های تک پایه هستند که برای ارتفاع های کم استفاده می شود. از نظر وزن سبک هستند و معمولا جهت نصب بر روی بام استفاده می شوند. به نوع زمینی این دکل، میکرو هم گفته می شود. بدنه این نوع دکل لوله بوده و سکشن ها به صورت فلنج به فلنج به هم متصل می گردند. دستگاه ریپیتر در بحث مخابرات عمدتا بر روی این نوع دکل قرار گرفته و به دکل میکرو رپیتر مرسوم است.
2- دکل ICB
این نوع دکل به دلیل وجود فونداسیون پیش ساخته از سرعت بالایی در نصب و تجهیز برخوردار بوده و همچنین مزیت بارز آن قابلیت جابجایی از مکانی به مکان دیگر می باشد. مزیت دیگر این دکل نسبت به دکل های خودایستا سکشن های یکپارچه آن می باشد که در سرعت نصب تاثیر گذار است.
در رابطه با ساختار دکل ICB می‌توان گفت که پابه‌های آن از نوع لوله‌های بدون درز و نوع خود ایستا ۳ پایه است. سطح این دکل نیز با روش گالوانیزه گرم، گالوانیزه شده و همین موضوع احتمال زنگ زدگی دکل را به صفر رسانده است.
این نوع دکل تا ارتفاع 48 متری در سکشن های 6 متری با قاعده مثلثی طراحی و نصب شده و قابلیت نصب استراکچر xpole و microwave mounting را دارد.
دکل فوق دارای سطح بادگیر 15 متر مربع و سرعت باد 130 کیلومتر بر ساعت است.
پوشش گالوانیزه منطبق با استانداردهای TIA/EIA-222F
3- دکل (NB) Narrow Base
دکل خود ایستا NB دارای ۴ پایه است و پایه‌های آن در فاصله کمی از یکدیگر قرار دارند. هوریزنتال ها، ریداندنت‌ها، بریس‌ها و … از جمله قطعات اصلی این نوع دکل به حساب می‌آیند. در واقع می‌توان گفت دکل های NB مشابه دکل های خود ایستا هستند ، که با توجه به فاصله کم لگ های دکل از یکدیگر ، فضای کمتری را اشغال می کنند. به همین منظور، دکل‌های خود ایستا NB را معمولا در مناطق شهری که فضا محدود است نصب می‌کنند. معمولا این مدل دکل بیشتر برای نصب آنتن‌های مایکروویوها ، موبایل و وایرلس‌ها کاربرد دارد. دکل‌های فوق تا ارتفاع 48 متر و سرعت باد 130 کیلومتر بر ساعت و سطح بادگیر 15 متر مربع قابل طراحی و تولید هستند.
4- دکل Monopole
دکل منوپل یا تلسکوپی به دکلی گفته می شود که به صورت تک پایه باشد . این دکل با لوله های اسپیرال و چند وجهی ساخته می شود. این نوع دکل با توجه به فضای کمی که اشغال می کند مد نظر قرار گرفته و در محیط های شهری که زمین از ارزش بالایی برخوردار است استفاده گردیده و ظرفیت باربری آنها با توجه به تک پایه بودن محدود می باشد. همچنین از دیگر مزایای این مدل دکل می‌توان به هزینه نصب پایین آن نسبت به سایر دکلها و تنوع آن اشاره کرد.
انواع دکل منوپل
دکل منوپل اورلب: این مدل از دکل‌های منوپل، وزن سبک و ارتفاع کمی دارند و به صورت استوانه صاف هستند. به همین دلیل بیشتر بر روی بام ساختمان‌ها نصب می‌شوند.
دکل منوپل فلنجی(اسپیرال): این مدل دکل از بخش‌های مختلفی تشکیل شده که هنگام نصب این بخش‌ها به هم متصل می‌شوند. قسمت پایین مدل فلنجی معمولا پهن‌تر از قسمت بالای آن است. در نتیجه مقابل بادهای شدید و طوفان مقاومت بهتری دارد.
دکل منوپل چند وجهی: این مدل دکل از قطعات ۶ متری تشکیل شده که هنگام نصب در محل مورد‌نظر به هم وصل می‌شوند. یک نکته مهمی که درباره این مدل دکلها وجود دارد این است که دکل‌های چند وجهی مقاومت خوبی در برابر لرزش ندارند. در نتیجه نباید در جاده‌هایی که محل رفت آمد ماشین های سنگین است، نصب شوند.
5- دکل self-supporting
دکل های خود ایستا در دو نوع 3 پایه و 4 پایه تولید گردیده و پایه ها با اعضای خرپایی به هم متصل می شوند.این نوع دکل ها با توجه به فاصله زیاد پایه ها توانایی نگهداری انواع آنتن ها و همچنین مقاومت در برابر سرعت باد شدید ، وارد بر دکل را داراست. هر سکشن معمولا 6 متر بوده و مبنای طراحی این نوع دکل ها نوع و تعداد آنتن های نصب شده بر روی آن و همچنین سرعت باد منطقه نصب آنتن های دکل است.
تمام قطعات دکل بر اساس نقشه ساخت به طور مجزا ساخته شده و برای جلوگیری از خوردگی و زنگ زدگی گالوانیزه گرم می شوند . و این قطعات با توجه به نقشه نصبی که همراه دکل موجود است به آسانی قابل نصب می باشد.
– انواع دکل Self-supporting
- دکل خود ایستا لوله نبشی: پایه های آن لوله و اجزای داخلی دکل نبشی می باشد، اتصال سکشن ها به صورت فلنج بوده و اتصال اجزای داخلی دکل به صورت پیچ و مهره خواهد بود.
- دکل خود ایستا تمام نبشی: تمام اجزای آن نبشی 90 درجه می باشد و تمام قطعات به وسیله پیچ و مهره به یکدیگر متصل می شوند. دکل های فوق تا ارتفاع 120 متر و سطح بادگیر 30 متر مربع و سرعت باد 160 کیلومتر بر ساعت قابل ساخت است.
6- دکل Guyed
دکل‌های گای (Guyed Towers) یا دکل‌های مهاری، سازه‌هایی عمودی هستند که برای نگه‌داشتن تجهیزات مختلف مانند آنتن‌ها، رادارها و دیگر سیستم‌های مخابراتی استفاده می‌شوند. این دکلها به دلیل طراحی خاص خود، به طور کلی از پایداری و استحکام بالایی دکل مهاری بسته به ابعاد و نوع ساخت به چند دسته تقسیم می شود:
از انواع آن می توان به دکل های سری G با قاعده مثلثی شکل ( سه وجهی و چهار وجهی ) اشاره کرد که با انواع G65 با قاعده 65 سانتی متر ، G55 با قاعده 55 سانتی متر، G45 با قاعده 45 سانتی متر ، G35 وG80 ، تا ارتفاع 60 متر تولید می شوند. این دکل ها به صورت سه ضلعی و به صورت سکشن های سه متری مورد استفاده قرار میگیرند. در ادامه ویژگی‌های چند نمونه دکل مهاری Guyed را مورد بررسی قرار داده‌ایم:
این نوع دکل سه وجهی بوده و قابلیت این را دارد که ارتفاع ۱۵ تا ۳۰ متری را پوشش دهد. جنس فونداسیون آن بتنی است. چنانچه میلگرد آن ۸ میلیمتری باشد تا ارتفاع ۱۵ متر و در صورتی که میلگرد به کار رفته در دکل ۱۰ میلیمتری باشد می‌توان آن را تا ارتفاع ۳۰ متر نصب کرد. نصب دکل G۳۵ معمولا برای مواردی مثل نصب انواع دوربین‌های کنترل کننده محیط، ایستگاه‌های هواشناسی و ایستگاه‌های ارتباطات رادیویی کاربرد دارد.
این مدل را می‌توان تا ارتفاع ۴۵ متری نصب کرد و مدل چهار وجهی آن تا ارتفاع ۶۰ متر را می‌تواند پوشش دهد. طول سکشن‌های این دکل معمولا ۳ متر بوده و برای زمینه‌های گوناگون مخابراتی، ارتباطی و امنیتی کاربرد دارد.
این مدل دکل یک نوع دکل میلگردی و لوله‌نبشی است که قابلیت پوشش دهی تا ارتفاع ۹۰ متر را دارد. از این مدل دکل برای نصب تجهیزات و آنتن‌های مخابراتی استفاده می‌شود.
مدل دیگری از دکل‌های مهاری بوده که سه وجهی است و تا ارتفاع ۱۲۰ متری را پوشش می‌دهد. این مدل دکل بیشتر برای مناطق کویری مورد استفاده قرار می‌گیرد. دکل G۶۵ برای مواردی مانند انتقال برق، روشنایی و… کاربرد دارد. دکل های فوق دارای سرعت باد 130 کیلومتر بر ساعت و سطح بادگیر 7 متر مربع تولید می گردد.
7- دکل انتقال نیرو
انرژی الکتریکی را می توان بطور اقتصادی به فاصله های دور انتقال داد. برق از نیروگاه تا مراکز بار به وسیله خطوط انتقال فشار قوی انتقال می یابد.
اکثر خطوط انتقال ، هوایی می باشند زیرا خطوط زمینی برای انتقال به فواصل زیاد بسیار گران تمام می شوند.
هادی های خطوط هوایی به وسیله برجهای مشبک فولادی (دکل) ، جهت عایق نمودن هادیها از زمین در هر نوع شرایط جوی و جلوگیری از تماس اتفاقی می باشد. استفاده از پایه های بلند این امکان را می دهد تا از اسپان های بلند ئو در نتیجه تعداد پایه های کمتری استفاده کرد.
8- دکل‌های پرچم
دکل های موجود در جاده ها و پرچم ها به علت سرعت باد و شرایط مختلف محیطی باید به دقت مورد مطالعه و ارزیابی قرار گیرند.
طراحی این نوع دکل ها با توجه به شرایط جوی نیازمند محاسبات دقیق و تجربه زیادی است.
9- دکل‌های روشنایی
دکل های روشنایی بهترین راه حل برای روشنایی فضاهای باز با ابعاد بزرگ می باشد. با توجه به نوع کاربری دکل و محلی که برای آن طراحی شده است امکان نصب پروژکتور با توان های مصرفی مختلف به تعداد 6 تا 36 عدد بر روی آن وجود دارد.
موارد کاربرد :
- پارکینگ های روباز
- محوطه کارخانجات
- باراندازها، بنادر و فرودگاهها
- پارک ها و مکان های تفریحی
- میادین و استادیوم ورزشی
- سایت های نفت، گاز و پتروشیمی
10- دکل دوربین مداربسته
همانطور که همه ما می‌دانیم در خیابان‌ها، جاده درون شهری و برون شهری برای کنترل ترددها و سرعت وسایل نقلیه از دوربین‌های مداربسته استفاده می‌شود. دکل دوربین مدار بسته نوعی از دکلها هستند که برای نصب دوربین‌های مداربسته کاربرد دارند.
11- دکل مخابراتی
دکل مخابراتی به نوعی از دکلها گفته می‌شود که برای نصب و نگهداری آنتن، لوازم تقویت کننده شبکه موبایل و… کاربرد دارد. با توجه به این که استفاده از تلفن همراه روز به روز بیشتر می‌شود استفاده از این مدل دکلها نیز روز به روز افزایش پیدا می‌کند. به طور کلی می‌توان گفت در حال حاضر دکل‌های مخابراتی نقش مهمی در کیفیت ارتباطات دارند.
12- دکل بازتابی
دکل بازتابی که به آن دکل پسیو رفلکتور نیز گفته می‌شود، نوع دیگری از دکلها بوده که به صورت آینه‌ای امواج رادیویی را می‌تواند انعکاس دهد. از این مدل دکل بیشتر برای مناطق کوهستانی که کوه‌ها مانع رسیدن امواج رادیویی هستند، استفاده می‌شود. پنل‌های به کار رفته در دکل‌های بازتابی معمولا سایز بزرگی دارند و زاویه آنها قابل تنظیم است.
13- دکل‌های استادیوم
دکل ها و سازه های استادیوم در ارتفاع های متفاوت برای روشنایی محوطه های ورزشی طراحی و ساخته شده اند. طراحی و ساخت این نوع سازه ها به متراژ ورزشگاه، میزان روشنایی مورد نیاز ، شرایط محیطی ، تعداد تماشاگران و … بستگی دارد.
اجزای دکل مهاری
دکل های مهاری از اجزای زیر تشکیل شده است:
- سکشن (Section)
- ورق آهنی کف (Base Plate)
- صفحه تعادل
- سیم مهاری
- مهار کش
- کرپی (کلمپس فولادی)
- گوشواره
- تاج
- تسمه کمربندی
- پیچ و مهره
بررسی ویژگی دکل مهاری
یکی از مهمترین و اصلی ترین ویژگی دکل مهاری که باعث شده است این دکل بیشتر از سایر دکل ها مورد استفاده قرار گیرد، داشتن وزن بسیار پایین می باشد. وزن پایین این دکل ها سبب شده است که از این دکل ها در ساخت انواع سازه های فلزی و بتنی استفاده شود. نصب دکل های مهاری به راحتی قابل انجام می باشد و می توان آنها را حتی در سقف ساختمان ها و آپارتمان ها نصب نمود.
ارتفاع بسیار زیاد این دکل ها، یکی دیگر از مهمترین ویژگی های آنها برای استفاده به منظور نصب آنتن های بی سیم و آنتن های مخابراتی می باشد. طراحان دکل های مهاری، برای طراحی یک دکل مهاری باید فاکتورهای زیر را مورد توجه قرار دهند:
- میزان وزش باد که بر روی دکل ها اثرگذار خواهد بود.
- ساخت دکل های مستحکم و با بهترین شکل که بتواند در بارهای ناشی از زلزله دوام داشته باشد.
موارد استفاده از دکل مهاری
- آنتن های اینترنت وایرلس
- دیش
- آنتن Omni
- آنتن های سبک موبایل
- شبکه رادیویی یا بی سیم
مزایای دکل مهاری
- وزن کم
- نصب سریع و آسان
- مقرون به صرفه بودن
- مقاوم نسبت به پوسیدگی
دکل های مهاری به دلیل وزن پایین و سبکی وزن مزیت دارد و در مکان هایی که فضا به قدر کافی موجود باشد استفاده می گردد. اغلب در شبکه تلفن همراه، رادیو و بی سیم و شبکه های رایانه ای مورد استفاده قرار می گیرد. دکل های مهاری قابلیت نصب در پشت بام منازل و ادارات را داشته و علاوه بر اینکه ارتفاع ساختمان به بلندی محل نصب آنتن ها کمک کرده، در مناطق شهری مزیت فراوان دارد. دکل های مهاری در صورتی که روی زمین نصب گردد نیاز به فضای زیادی جهت نصب سیم مهارها دارد. به خاطر سبکی وزن، بهای دکل مهاری کمتر از دکل های دیگر بوده و نصب آن ها ساده و کم هزینه است. دکل های مهاری بسته به ابعاد و نوع ساخت به چند دسته تقسیم می شوند .
مهم ترین مزیت انواع دکل مهاری آن است که تمام اجزاء آن به صورت مجزا ساخته می شوند. بنابراین به راحتی قابل حمل بوده و برای نصب، قطعات ساخته شده را مونتاژ می کنند. همچنین در ساختن این نوع دکل از استانداردهای ارائه شده توسط سازمان استاندارد استفاده شده است. لازم به ذکر است که اساس و مبنای ساخت این دکل ها بر اساس وزش باد می باشد.
فواید دکل مهاری
از فواید دکل های مهاری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مقاومت بالا
- کم وزن و سبک بودن
- جابه جایی آسان تر
- عدم پیچیدگی در نصب که باعث کاهش هزینه های نصب آن شده است.
- قابلیت نصب بر روی ارتفاعات همانند مواردی که ذکر شد و بلندی های مشابه بدون نقشه فونداسیون
- و… .
فاکتورهای مهم و قابل توجه در طراحی و ساخت دکل مهاری
دکل مهاری با توجه به فاکتورهای متعددی طراحی و ساخته می شوند. سرعت و میزان وزش باد در محل نصب، ارتفاع مورد نیاز و میزان برد مورد نیاز آنتن های نصب شده از جمله مهم ترین این فاکتورها می باشند.
چگونگی ساخت انواع مختلف دکل های مهاری
دکل مهاری را با قاعده های مربعی و مثلثی و به وسیله لوله ها، میلگرد ها و یا نبشی های متعدد می سازند. برای نشان دادن ارتفاع سازه ساخته شده از حرف انگلیسی g استفاده می شود.
دلایل استفاده از گالوانیزه در دکل های مهاری
دکل مهاری به دلیل مواجهه با شرایط آب و هوایی مختلف ممکن است دچار زنگ زدگی و خوردگی زود هنگام شود. بروز چنین حالتی کیفیت سازه را تحت تاثیر قرار داده و سبب از بین رفتن آن می شود. در نتیجه برای جلوگیری از آسیب دیدگی بدنه و بخش های متعدد سازه آن را به وسیله گالوانیزه گرم پوشش می دهند.
ویژگی مثبت انواع دکل های مهاری
دکل مهاری دارای مقاومت فوق العاده ای در برابر زنگ زدگی و خوردگی است. این امر به دلیل اجرای روکش گالوانیزه گرم بر روی بدنه اصلی و تمام سکشن های سازه است. این ویژگی منحصر به فرد سبب می شود تا به راحتی بتوان در هر موقعیت و شرایطی از آن استفاده کرد.